Dušan Grlja

Bu makale, eski Yugoslavya bölgesinde, veya jeopolitik gündemin terminolojisiyle söylersek “Batı Balkanlar”da, “kültürel üretimin” çevresel neo-liberal ekonomi politiğinin post-sosyalist çerçevesinde, özerkliğin anlamları ve işlevlerini açıklamayı amaçlamaktadır.

Bu bölümde Exception – Contemporary art scene of Prishtina [İstisna – Priştine Güncel Sanat Sahnesi] başlıklı sergi ve bu serginin Şubat 2008’de Belgrad’da vahşi bir biçimde açılma(ma)sı “vakası” ele alınıyor. Sergiyle aşağı yukarı aynı zamanlarda yerel Kosova liderliğinin Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etmesinden hemen önce ve sonrasında patlak veren kitlesel siyasi fırtınanın gölgesinde kalan bu olay, Belgrad’ın “eleştirel sanat ve aktivizm sahnesi” diye tanımlayabileceğimiz çevrelerde bir dizi mitsel yananlamlar kazandı.

Kosova’nın başkenti Priştine’den genç Arnavut sanatçıların sergisine “Exception” [İstisna] gibi bir ad vermek ve bu sergiyi, Sırbistan’ın en büyük iki şehri Belgrad ve Novi Sad’da sergilemek ilk bakışta oldukça uygun görünebilir. Çok keskin iki kutbun olduğu böyle bir durumda, Kosova ve Sırbistan’dan insanları bir araya getiren bu tip bir sergi organize etmek şüphesiz istisna olarak görülebilir (on yıllardır süren bir savaş, bir tarafta Kosova’nın tek yanlı olarak bağımsızlığını ilan etmesiyle bir sonuca bağlanıyor, öbür tarafta Sırbistan yönetiminin, Kosova’nın, uluslararası arenada tanınan Sırbistan devletinin bir parçası olarak kalması yönündeki kesin tavrı var).